چاقی در سگ ها و عوارض آن

به طور کلی در سال های اخیر موضوع اضافه وزن و چاقی در سگ ها مورد توجه قرار گرفته است. چاقی در سگ ها عوارض زیادی دارد. اضافه وزن میتواند پیامدهای بهداشتی زیادی برای حیوانات خانگی و صاحبان آن ها داشته باشد. بنابراین لازم است شما با علل چاقی در سگ ها و عوارض آن بر پت خود آشنا شوید. همچنین ما شما را با راهکارهای پیشگیری از چاقی در سگ ها و درمان اضافه وزن پت آشنا خواهیم کرد. ابتدا شما باید بتوانید تشخیص دهید که آیا سگ شما دچار اضافه وزن هست یا نه سپس به دنبال علت آن باشید.

چاقی چیست؟

در تعریف چاقی منظور وجود بیش از اندازه بافت چربی سفید رنگ در بدن است. داده های اپیدمیولوژیک در انسان نشان دهنده افزایش مرگ و میر در افراد با افزایش توده چربی بدن در آن ها است. معیار اندازه گیری وجود بیشترین مقدار چربی بدن در افراد ، شاخص توده بدنی نام دارد. (BMI: وزن [کیلوگرم] که بر اساس قد فرد تقسیم بر 2 می شود). فرمول محاسبه BMI : شاخص توده بدنی = (وزن بر حسب کیلوگرم) تقسیم بر (قد بر حسب متر به توان ۲)

طبیعی (BMI = 18.5 تا 24.9)
اضافه وزن (BMI = 25 تا 29.9)
چاق (BMI = 30 تا 39.9)
بسیار چاق (BMI ≥ 40 )

در افرادی که دارای اضافه وزن یا چاقی هستند، خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی و برخی سرطان ها و مرگ و میر بیشتر است.

داده های مربوط به حیوانات ، محدودتر است و تعریف چاقی در حیوانات متفاوت و کلی تر است.
هنگامی که وزن پت بیش از 15٪ از وزن ایده آل باشد،  میگوییم سگ دچار اضافه وزن است. همچنین اگر وزن بیش از 30٪ وزن طبیعی باشد حیوان دچار چاقی شده است. با این حال، این معیارها با مطالعات اپیدمیولوژیک دقیق تأیید نشده است. داده های محدودی درباره تعریف وزن مطلوب بدن در حیوانات وجود دارد. در بیشتر حیوانات ، چاقی ناشی از عدم تعادل بین کالری دریافتی و مصرف انرژی است.

چاقی یکی از مهمترین مشکلات پزشکی در سگ ها است. مطالعات انجام شده در سراسر جهان نشان میدهد که روند شیوع اضافه وزن یا چاقی در سگ ها بین 22 تا 40 درصد است . 13-17 درصد داده های نشان می دهد که قطعا یکی از سه سگی که توسط دامپزشکان ایالات متحده ویزیت می شود دارای اضافه وزن است.

چاقی در سگ را چگونه با استفاده از رژیم غذایی کنترل کنیم؟

در سگ ها نیز مانند انسان ، چندین روش تایید شده و استاندارد برای لاغری وجود دارد. ابتدا باید با دامپزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که علت اضافه وزن در سگ شما بیماری یا مشکلات جسمانی نیست. همچنین قبل از تغییر رژیم غذایی یا کاهش کالری، سگ شما باید توسط دامپزشک معاینه شود. میتوانید برای کنترل اضافه وزن در سگ نکات زیر را در طبقه گفته های AKC نظر بگیرید:

اندازه گیری تعداد وعده های غذایی : یادداشت کردن یکی از مهمترین اقدامات در هر برنامه برای رژیم و کاهش وزن در انسان است. از آنجا که سگ ها نمی توانند بنویسند، شما باید این کار را برای آن انجام دهید. با استفاده از ظرفی که به آن ها غذا میدهید مقدار غذا مصرفی را اندازه بگیرید. همجنین تعداد وعده های غذایی که سگ در طول روز میخورد را یادداشت کنید.

بهترین گزینه برای سگ شما یک برنامه غذایی است : اگر تغذیه سگ شما و وعده های غذایی آن ترتیب و تعداد مشخصی ندارد. بهتر است به فکر یک برنامه غذایی منظم برای سگ خود باشید. ظرف غذا را برای مدت معینی، مثلا  15 دقیقه در اختیار سگ قرار دهید. مقدار غذایی را که سگ نمی خورد  از دسترس حیوان خارج کنید. چگونه بهترین غذای سگ را انتخاب کنیم ؟ یک مقاله کاربردی است و به شما در این زمینه کمک خواهد کرد.

میان وعده های غدایی سگ را مدیریت کنید : سگ ها علاوه بر کالری که از وعده های غذایی روزانه دریافت می کنند کالری زیادی نیز از طریق میان وعده ها دریافت میکنند. این میان وعده ها و تشویقی ها میتواند بخشی از مراحل آمورش سگ باشد. یا خوراکی هایی که توسط دوستان شما به سگ داده میشود. بنابراین میتواند موجب اضافه وزن در سگ شود. سعی کنید که در دادن تشویقی و میان وعده به سگ زیاده روی نکنید.

تشویقی های کم کالری را برای سگ خود درنظر بگیرید : بسیاری از تشویقی های بسته بندی شده و فروشگاهی، به خصوص بیسکویت، می تواند چاق کننده باشد. میتوانید از خوراکی های جویدنی استفاده کنید. به عنوان مثال برخی از سگ ها با خوردن میوه یا سبزیجات مانند موز ، هویج ، لوبیا سبز و  پر سیب خوشحال می شوند و رابطه خوبی دارند. مقاله ۱۳ نوع سبزیجاتی که میتوانید در رژیم غذایی سگ خود قرار دهید را به شما پیشنهاد میکنیم.

ورزش و بازی با سگ خود را فراموش نکتید : تحرک و نخلیه انرژی در سگ میتواند بهترین و موثرترین کاری باشد که می توانید برای جلوگیری از چاقی در سگ خود انجام دهید. قبل از شروع یک ورزش جدید با پت خود، حتما از دامپزشک مشورت بخواهید تا مطمئن شوید که این فعالیت برای سگ شما متناسب است. فعالیت های زیادی وجود دارد که شما و سگتان می توانید با هم انجام دهید. در اینجا به برخی از فعالیت هایی که برای شروع برنامه کاهش وزن در سگ مناسب است اشاره میکنیم:

• شنا ورزشی خوب برای چربی سوزی است. این ورزش می تواند باعث ایجاد عضله در سگ شود. و بدون آسیب رساندن به مفاصل، کالری بسوزاند.

• پیاده روی را میتوان یک فعالیت روتین و روزانه درنظر گرفتو شاید تاثیر چندانی در لاغر شدن سگ نداشته باشد اما هرگز نباید آن را دست کم گرفت.

• Fetch فعالیتی سرگرم کننده برای سگ هاست. روش کار به این صورت است که شما توپ یا وسیله مناسب دیگر را به نقطه ای دورتر پرتاب میکنید و سگ شما آن را پیش شما باز میگرداند. این کار را افراد برای بالا بردن سطح تناسب اندام در سگ ها انجام می دهند.

بهتر است شما را با چند عامل اصلی چاقی و اضافه وزن در سگ ها آشنا کنیم.

برخی نژاد ها بیشتر مستعد چاقی هستند.

محققان اخیرا داده هایی را به دست آورده اند که در گونه های مختلف جانوری تاثیر ژنتیک در چاقی را اثبات میکند. برخی از نژاد های سگ بیشتر مستعد چاقی هستند مثل : ( Cairn terriers, West Highland white terriers, Scottish terriers, Shetland sheepdogs, basset hounds, Cavalier King Charles spaniels, dachshunds, beagles, cocker spaniels, and Labrador rtrievers ). برعکس ، به نظر می رسد نژادهای خاصی ، به ویژه particularly sight hounds، در برابر چاقی نسبت به سایر نژاد ها مقاوم تر هستند.

هر چه سن سگ بالاتر باشد چاقی شایع تر است.

سگ به عنوان یک حیوان بالغ در سنین بالا ، به طور کلی دچار اضافه وزن خواهد شد. چاقی واکنش بدن در برابر کاهش مقدار انرژی مورد نیاز روزانه سگ مییاشد. اگر یا یالا رفتن سن سگ فعالیت ها به طور عمد کاهش یابد اضافه وزن شدیدتر خواهد بود. به طور کلی مقدار انرژی روزانه مورد نیاز یک سگ 7 ساله به طور متوسط ممکن است در مقایسه با نیازهای خود به عنوان یک جوان تر تا 20٪ کاهش یابد. اگر میزان کالری غذا سگ متناسب با کاهش نیاز او به انرژی کاهش نیابد، در نتیحه افزایش وزن و چاقی رخ میدهد. به طور خلاصه ، کاهش میزان مصرف انرژی و فعالیت همراه با افزایش سن، سگ ها را دچار چاقی میکند. هر چه سن سگ بالاتر باشد چاقی شایع تر است. مقاله نکاتی برای افزایش طول عمر سگ ها را حتما مطالعه کنید.

عقیم کردن آیا تاثیری در چاقی سگ دارد؟

اخته یا عقیم کردن سگ های نر و ماده باعث از بين رفتن هورمون هاي جنسي در گردش خون حیوان، كاهش متابوليسم بدن و سگ را مستعد اضافه وزن و چاقی میکند. تغییرات در هورمونهای جنسی احتمالاً به طور غیر مستقیم بر اثر تغییر متابولیسم سلولی و تنظیم کننده های هورمونی بر میزان کالری مورد نیاز سگ برای کسب انرژی تاثیر میگذارد. گنادادکتومی (عقیم سازی) در سگها همچنین منجر به اصلاح الگوهای تغذیه ای می شود. میزان کالری برای تامین انرژی باید پس از برداشتن تخمدان ها در سگ ماده 30٪ کاهش یابد. رژیم غذایی جدید باید برای مدت زمان شش ماه حفظ شود تا از چاقی در سگ جلوگیری گردد. داده ها نشان دهنده آن است که پس از عقیم کردن میزان نیاز انرژی در سگ 20٪ کاهش می یابد.

تاثیر برخی دارو ها در اضافه وزن سگ ها

برخی از داروهای خاص ممکن است به چاقی در سگ ها کمک کند. فنوباربیتال ، یک ضد تشنج رایج است ، در غلظت های بالای سرم (خون) باعث ایجاد پولیفاژی (پرخوری) می شود. افزایش مصرف مواد غذایی ممکن است به وخیم تر شدن وضعیت بدن منجر شود و در نتیجه سگ دچار اضافه وزن یا چاقی شود. گلوکوکورتیکوئیدها (گروهی از کورتیکو استروئید ها) گلوکونوژنز و لیپوژنز ( تشکیل دهتده بافت چربی ) شکم را تحریک می کنند ، که ممکن است به رسوب چربی و افزایش وزن سگ کمک کنند.

وجود بافت چربی عامل اصلی چاقی در سگ ها

وجود بیش از حد بافت چربی از طریق دو مکانیسم اصلی بر سلامت سگ ها تأثیر می گذارد:

1 ـ رسوب بیش از حد چربی ممکن است اثرات جسمانی مخرب بر بدن داشته باشد. از جمله تحمیل وزن بیش از حد به بدن ، که موجب بیماری های ارتوپدی و یا تشدید آن ها در سگ میشود. انقباض راه های تنفسی فوقانی، که باعث تشدید اختلالات تنفسی در حیوان می شود. ایجاد مشکلات پوستی و چربی میتواند به عنوان یک عایق گرما از خنک شدن بدن حیوان با توجه به وجود موی زیاد روی بدن تا حد زیادی جلوگیری کند.

2 ـ  عملکرد غدد درون ریز طبیعی بافت چربی سفید ممکن است مختل شود. این یک مکانیسم پاتوژنتیک قابل توجه است. که به تازگی شناخته شده است و میتواند باعث تشدید بسیاری از اختلالات متابولیک مرتبط با چاقی در انسان و گونه های حیوان خانگی مثل سگ شود. چربی های پیش التهابی که توسط بافت چربی سفید ترشح می شوند با افزایش توده بافت چربی  افزایش می یابند. بنابراین ، چاقی ممکن است به عنوان یک التهاب مزمن مشاهده شود. افزایش چربی های التهابی ناشی از بروز سندرم متابولیک و سایر اختلالات مربوط به چاقی در افراد است. افزایش بیان التهابی ژن آدیپوکین ( چربی التهابی)  در بافت چربی سفید سگ نیز ثبت شده است.

عوامل متعدد در رژیم غذایی میتواند منجر به افزایش وزن بیش از حد در سگ ها شود. تعداد وعده های غذایی و وعده های غذایی غنی شده، خوردن باقی مانده سفره و حضور حیوان هنگامی که صاحب سگ در حال آماده سازی وعده غذایی اوست، همه در افزایش وزن سگ ها نقش دارند. یک مطالعه نشان داد که سگ های چاق احتمالا بیشتر با غذاهایی با برند ارزانتر تغذیه می شوند. علاوه بر این ، سگ هایی که دارای صاحبان سالخورده هستند به احتمال زیاد به دلیل عادتهای غذایی ضعیف صاحب خود و کم بودن فعالیت روزانه از اضافه وزن یا چاقی رنج میبرند. زیرا تغذیه افراد سالخورده ایده آل نیست و در نتیجه باعث چاقی در سگ میشود.

عوامل دیگری همچون سن سگ، بیماری های غدد درون ریز مثل کم کاری تیروئید میتواند از علل مهم چاقی و اضافه وزن در سگ شود.

چاقی میتواند باعث ایجاد انواع بیماری در سگ شود. بیماری هایی مثل اختلالات ارتوپدی از جمله پوکی استخوان از عوارض چاقی در حیوانات است. همچنین بیماری هایی مثل فشار خون بالا و بیماری های قلبی و عروقی در سگ های دچار اضافه وزن بیشتر مشاهده میشود. از دیگر اختلالات چاقی در سگ ها میتوان به بیماری های دستگاه تناسلی اشاره کرد. وضع حمل غیر طبیعی و زایمان سخت نیز در سگ های ماده چاق ممکن است اتفاق بیفتد. سگ های چاق مستعد انواع سزطان ها مثل سرطان پستان و مثانه هستند.

منابع

Polk SL. Definitions and demographics of obesity: diagnosis and risk factors. Anesthesiol Clin North Am 2005 .1

2. Donath SM. Who’s overweight? Comparison of the medical definition and community views. Med J Aust 2000.

3. Etemadi A, Malekzadeh R. Definition and etiology of metabolic syndrome. Arch Iran Med 2008.

4. Garcia-Marcos L, Valverde-Molina J, Ortega ML, et al. Percent body fat, skinfold thickness or body mass index for defining obesity or overweight, as a risk factor for asthma in schoolchildren: which one to use in epidemiological studies? Matern Child Nutr 2008.